บทที่ 8 

การจัดซื้อทรัพยากรสารสนเทศ

ลักษณะการจัดซื้อทรัพยากรสารสนเทศ

1. การจัดซื้อโดยตรงจากผู้ผลิต ผู้ผลิตอาจเป็นสำนักพิมพ์ หน่วยงาน สถาบันองค์กรหรือบุคคล
2. การจัดซื้อจากตัวแทนจำหน่าย

ข้อดี คือ
1. สะดวกในการสั่งซื้อทรัพยากรสารสนเทศจากหลาย ๆ สำนักพิมพ์
2. ได้ส่วนลดพอสมควร
3. ตัวแทนอาจส่งรายชื่อทรัพยากรใหม่ ๆ มาให้ห้องสมุดอยู่เสมอ
4. ห้องสมุดอาจให้จัดส่งทรัพยากรสารสนเทศตัวอย่างมาให้เลือกซื้อ

ข้อเสีย คือ
1. ค่าบริการไม่แน่นอน บางแห่งอาจคิดกำไรมากเกินไป
2. ได้รับส่วนลดน้อยกว่าที่ซื้อมาจากผู้ผลิตหรือสำนักพิมพ์โดยตรง
3.  การจัดซื้อจากร้านจำหน่ายหรือศูนย์หนังสือ ที่เป็นแหล่งรวบรวมความเคลื่อนไหวของตลาดหนังสือ โดยเฉพาะศูนย์หนังสือของมหาวิทยาลัย

กระบวนการสั่งซื้อ

1. วิธีจัดซื้อ ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ

1.1 การจัดเชิงเงื่อนไข เป็นการติดต่อระหว่างห้องสมุดและสำนักพิมพ์ หรือตัวแทนจำหน่าย โดยมีข้อตกลงที่เป็นเงื่อนไขในการจัดซื้อไว้ด้วยกัน
1.2 การจัดซื้อเชิงอิสระ เป็นการติดต่อเพื่อการจัดซื้อโดยที่ห้องสมุด และสำนักพิมพ์หรือตัวแทนไม่ได้ทำข้อตกลงหรือเงื่อนไขใด ๆ และเมื่อใดก็ได้ตามที่ห้องสมุดเห็นสมควร

2. การเลือกแหล่งจำหน่าย ทำให้เกิดแหล่งจำหน่ายหนังสือขึ้นมากมาย ซึ่งการพิจารณาความเชื่อถือได้ของแหล่งจำหน่ายมีองค์ประกอบที่ควรพิจารณาดังนี้

2.1 ความซื่อสัตย์ สุจริต ยุติธรรม
2.2 สถานภาพของแหล่งจำหน่าย
2.3 การบริหารการเงิน
2.4 เทคโนโลยี

3. ขั้นตอนการจัดซื้อทรัพยากรสารสนเทศ มีกระบวนการดังนี้ คือ การตรวจสอบทางบรรณานุกรมก่อนสั่งซื้อ ขั้นตอนการสั่งซื้อ การตรวจรับทรัพยากรสารสนเทศ และการเก็บหลักฐานการสั่งซื้อ

การจัดซื้อทรัพยากรสารสนเทศด้วยระบบอินเตอร์เน็ต

เป็นการซื้อขายโดยตรงกันด้วยระบบอินเตอร์เน็ต สามารถสั่งซื้อสินค้าทางออนไลน์ได้ทันที ทำให้ขายสินค้าได้ทั่วโลกและทำการค้าได้ตลอด 24 ชั่วโมง ไม่ต้องเสียเวลาเดินทางไปเลือกสินค้า ดังนั้นการใช้อินเตอร์เน็ตเพื่อจัดซื้อทรัพยากรสารสนเทศของห้องสมุดเป็นการจัดหาทรัพยากรสารสนเทศด้วยระบบพาณิชย์ อิเล็กทรอนิกส์จึงเข้ามามีบทบาทในการดำเนินงาน การใช้ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (e-mail) ติดต่อโดยตรงกับสำนักพิมพ์ ตัวแทนจำหน่าย หรือร้านหนังสือออนไลน์ ไม่ต้องใช้กระดาษในการส่งจดหมายสั่งซื้อหรือทวงถาม ตลอดจนการของแค๊ตตาล็อกและใบเสนอราคา สำหรับวิธีดำเนินการสั่งบนระบบพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ สามารถกระทำได้ 2 วิธี คือ

1. การสั่งซื้อด้วยบริการไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์

2. การสั่งซื้อผ่านเว็บไซต์ของแหล่งจำหน่าย